از کجا بفهمم توی زندگی چه کار کنم؟

وقتشه که بزرگ بشین و کودکی بهتری برای خودتون درست کنین. بگذارین به کمک بیل گیتس، کشاورز سیب‌زمینی‌کار توضیح بدم.

حتما شنیدین که هر کسی می‌تونه هر چیزی که دلش می‌خواد بشه، نه؟ خب، نه، نمی‌تونه.

اگر بیل گیتس در زمان دیگه‌ای – یا حتی شهر دیگه‌ای – به دنیا اومده بود، شاید یه دهقان بی‌سواد می‌شد که با دستش سیب‌زمینی از خاک درمی‌آورد.

شرایط مهمه. کودکی واقعی بیل، از هر چیزی مهم‌تر بوده: اینکه اون چیزی که براش زاده شده بر سر راهش قرار بگیره، و اینکه بتونه با تمام توان به دنبال اون چیز بره.

کمتر کسی اینقدر خوش‌اقباله، اما برای باقی ما هم هنوز امیدی هست.

بچه‌ها نابغه‌ان

کمتر پیش میاد به کسی برای رفتار بچگانه‌اش بها بدیم. دنیا دائما به ما میگه «بزرگ شو» و «مسئولیت بپذیر»، انگار هر چیزی غیر از این صرفا یه ایراد و مشکله.

ولی برعکس – رفتار بچگانه می‌تونه خیلی هم عالی باشه.

بچه‌ها چیزهای زیادی رو امتحان می‌کنن. چیزهای احمقانه، مثل خوردن خاک یا سر خوردن روی یخ. اما نترس و بی‌قرارن.
بچه‌ها چیزی رو که نمی‌دونن، نمی‌دونن. برای همین همه چیز رو به سوال می‌کشن.
بچه‌ها خیلی زود حوصله‌شون سر می‌ره. توی یه دنیای فانتزی زندگی می‌کنن، چون واقعیت موجود محدودکننده است.

اینطور رفتارها بخصوص برای کشف و درک دنیا و نقش ما در اون اهمیت داره. رفتار بچگانه، یه راه درخشان برای کاوش مرزها و کشف قدرت‌های ما است. در بهترین حالت، کودکی زمانیه که علایقت رو پیدا می‌کنی، و بزرگسالیت رو روی همونها می‌گذاری.

متاسفانه خیلی از ما – مثل بیل، کشاورز سیب‌زمینی – اینقدر خوش‌اقبال نیستیم. اما خبر خوب اینکه، زندگی امروزی برای حل این مشکل شانس بیشتری به ما می‌ده.

بچه‌های بزرگسال

رفتار بچگانه معمولا برای بزرگسال‌ها چیز زشتی محسوب می‌شه.

حسنِ بزرگِ بزرگسال بودن همینه که می‌تونی خودت رو هدایت کنی. بچه‌ها اون آزادی و اون آگاهی رو ندارن که بتونن فرمون رشد و جهت‌دهی خودشون رو به دست بگیرن. شاید کودکی ما به اون خوبی که می‌تونسته باشه، نبوده. اما حالا می‌شه درستش کرد.

اگر هنوز نمی‌دونی از زندگی چی می‌خوای، دوباره یه کم بچگی کن:

بازی کن. اولین باری که جان لنون کوچولو دستش به گیتار خورد، بعید می‌دونم سود و زیان راه موسیقی رو حساب کرده باشه. ولی دنبال علاقه‌اش رفت و یکی از بزرگترین ستاره‌های موسیقی شد. اگر داری چیزی رو امتحان می‌کنی، عجله نکن که کار رو جدی کنی. هدفت رو این بگذار که فقط لذت ببری. اگر علاقه‌ای باشه، تلاش هم به دنبالش میاد.
بی‌پروا باش. اگر واقعا نمی‌دونی چه کار می‌خوای بکنی، پس باید چیزهایی رو امتحان کنی که تا به حال نکردی. و شکست هم خواهی خورد – خیلی زیاد – تا چیزهای مختلف رو امتحان کنی، که بیشترشون هم جواب نخواهد داد. این کار برای بچه‌ها خیلی راحت‌تره چون نگران عواقبش نیستن. من هم تشویقت می‌کنم که همین کار رو بکنی. حتی اگر بهت کمک می‌کنه، می‌تونی این رو با غرور بخشی از شخصیتت اعلام کنی: که بی‌باکانه هر چه می‌تونی چیزهای جدید امتحان می‌کنی، تو جسور و جذابی.
هر چیزی رو به پرسش بکش. حتما شنیدی که زمانی همه می‌دونستن که دنیا صافِ صافه؛ ولی نبود. ما هم همین الان باورهای محدودکنندهٔ مشابهی توی سرمون داریم – چیزهایی مثل «از موسیقی نمی‌شه خرج زندگی درآورد» یا «من اونقدر باهوش نیستم که از پس این کار بر بیام». شاید، ولی امتحان کردی؟ تلاش کردی؟ واقعا تلاش کردی – طوری که انگار تفنگ به سمتت گرفته باشن – تا راه دیگه‌ای پیدا کنی؟ بیشتر آدم‌های واقعا موفق، راهی پیدا نکرده‌ان، راه ساخته‌ان.
واقعیت رو نادیده بگیر. بچه‌ها همیشه رویای فضانورد و خلبان شدن، رویای ستارهٔ موسیقی شدن دارن. وقتی پنج سال بیشتر نداری، مانعی سر راهت نیست. و با اینکه ما خیلی احمقانه این موهبت رو از دست می‌دیم، ولی باز هم وقتی نمی‌دونی باید چه کار کنی، اینقدر راحت رویاهات رو کنار نگذار. ناممکن‌ها را کاوش کن. اغلب اوقات دقیقا به اون جایی که رویاش رو داشتی نمی‌رسی (مثلا راه رفتن روی ماه)، ولی می‌تونی به چیز دیگه‌ای برسی (مثلا عشق به علم که زمینه‌ساز یه پیشهٔ موفق بشه). ما علم غیب نداریم که اینها رو از قبل بدونیم. فقط باید جرأت داشته باشیم که دنبال دلمون بریم.

احتمالش هست، که حتی اگر خودت نمی‌دونی چی می‌خوای، ولی در کودکیت نشانه‌هایی ازش پیدا بشه. آیا چیزی هست که برات جالب باشه، اما هیچوقت وقتش رو نداشتی که دنبالش بری؟ حالا شروع کن.

یه تسلی خاطر بزرگ اینه که همین حالا هم خودبخود گزینه‌هایی بهتر از بیل کشاورز داری. مثلا – به لطف گوگل و ویکی‌پدیا – به تمام دانش بشری دسترسی داری. اقتصاد برای همه بهتر شده. و آزادی‌هایی داری که بیشتر اجدادت حتی خوابش رو هم نمی‌دیدن.

حالا پاشو برو بیرون و بازی کن.